pozwala na porównanie 43 wskaźników w następujących obszarach
Artykuły
Wskaźniki rynku pracy – przegląd prognoz na 2013 rok
Artykuł stanowi przegląd projekcji przygotowanych przez najważniejsze krajowe oraz międzynarodowe instytucje zajmujące się gospodarką i rynkiem pracy. Przedstawiono scenariusze zmian takich wielkości, jak: stopa bezrobocia, liczba zatrudnionych, wydajność pracy oraz koszty pracy. W celu przejrzenia prognoz PKB i inflacji zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem Prognozy PKB i inflacji na 2012 oraz 2013 rok. Prognozy płac na 2013 rok znajdą Państwo w publikacji Czy są powody do optymizmu? Prognozy wynagrodzeń na 2013 rok.
Styczeń to przede wszystkim czas prognoz i symulacji. Nad tym, jak będzie wyglądał rynek pracy 2013, zastanawiają się przede wszystkim ekonomiści. Do przeciętnego Kowalskiego docierają różne prognozy bezrobocia czy zatrudnienia na nadchodzący rok. Jak zawsze pojawia się kluczowe pytanie: „Czy Nowy Rok okaże się bardziej szczodry dla „przeciętnych zjadaczy chleba”?
Niniejszy materiał stanowi przegląd projekcji przygotowanych przez najważniejsze krajowe oraz międzynarodowe instytucje zajmujące się gospodarką i rynkiem pracy. Przedstawiono scenariusze zmian takich wielkości, jak: stopa bezrobocia, liczba zatrudnionych, wydajność pracy oraz koszty pracy. Co zatem czeka nas w 2013 roku?
Ministerstwo Finansów szacuje, że pod koniec 2012 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wyniesie 13%. W projekcie ustawy budżetowej na nadchodzący rok eksperci MF prognozują, że pod koniec 2013 roku wskaźnik nie ulegnie zmianie i również osiągnie wartość 13%. Nie będzie zatem ani lepiej, ani gorzej.
Z przygotowanej przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową publikacji wynika, że na koniec 2013 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wzrośnie w porównaniu z końcem 2012 roku, ale tylko o 0,3 punktu procentowego (z 13,3% do 13,6%).
Stopa bezrobocia rejestrowanego jest obarczona wieloma słabościami. Obejmuje bowiem tylko Polaków zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy. W rzeczywistości część z tych osób może posiadać zatrudnienie poza formalną gospodarką. Z drugiej strony nie wszystkie osoby bezrobotne i poszukujące pracy widnieją w urzędowych statystykach.
Warto zatem dokonać analizy innego wskaźnika – stopy bezrobocia – obliczanego z wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS. Zgodnie z definicją BAEL za bezrobotnego uważa się osobę w wieku od 15 do 74 lat, która spełnia jednocześnie trzy warunki: w okresie badanego tygodnia nie była osobą pracującą, aktywnie poszukiwała pracy, tzn. w ciągu ostatnich 4 tygodni podjęła konkretne działania celem znalezienia pracy oraz była zdolna i gotowa podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym. Stopa bezrobocia według BAEL uznawana jest przez wiodące instytucje międzynarodowe. Jest zawsze niższa od stopy bezrobocia rejestrowanego.
Prognozę stopy bezrobocia BAEL na 2012 i 2013 rok opublikowały cztery instytucje: Narodowy Bank Polski (NBP), Komisja Europejska (KE), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW).
Żadna z nich nie przewiduje, aby w 2013 roku wskaźnik bezrobocia w naszym kraju przekroczył 11%. Prognozy na nadchodzący rok wahają się w przedziale od 10,2% (MFW) do 10,7% (NBP). W porównaniu do 2012 roku odnotujemy najprawdopodobniej niewielki wzrost wskaźnika bezrobocia, nieprzekraczający 1 punktu procentowego.
W 2007 roku liczba pracujących według BAEL zwiększyła się w porównaniu do poprzedniego roku o 4,5%. W 2008 roku wzrost wyniósł 3,9%. Światowe spowolnienie odbiło się jednak na dynamice zatrudnienia. W latach 2009, 2010, 2011 liczba pracujących w Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności wzrosła odpowiednio o 0,4%, 0,5%, 1%.
Zarówno polskie, jak i międzynarodowe instytucje ostrzegają, że w 2013 roku wskaźnik będzie jeszcze mniej korzystny i osiągnie wartość od -1,1% (NBP) lub -0,2% (OECD) lub 0,1% (KE). Najbardziej optymistyczna prognoza Komisji Europejskiej oznacza dla polskiego rynku pracy stagnację – liczba pracujących w 2013 roku utrzyma się na tym samym poziomie co w 2012 roku.
W 2009 roku przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej odnotowało 0,8% spadku w stosunku do poprzedniego roku. To ogromna zmiana w porównaniu do 2008 roku, kiedy wskaźnik wzrósł rok do roku o 4,9%. W latach 2010 oraz 2011 zmiany ukształtowały się odpowiednio na poziomie +0,6 oraz -0,1%.
Według prognoz Ministerstwa Finansów przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej w 2013 roku wzrośnie w stosunku do 2012 roku o 0,2%, czyli pozostanie na niemal niezmienionym poziomie. Nieco bardziej optymistyczną prognozę opublikował Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową – eksperci zapowiadają 0,8-procentowy wzrost.
W okresie 2007-2011 przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw spadło w dwóch latach: 2009 oraz 2011, odpowiednio o 1,2% oraz 0,1%. A jak wyglądają prognozy na 2012 oraz 2013 rok?
Według szacunków Ministerstwa Finansów w 2012 roku wskaźnik wzrostu przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw ukształtuje się na poziomie 0,3%. Taka sama prognoza (wzrost o 0,3%) dotyczy 2013 roku.
Według prognoz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w 2013 roku wskaźnik wydajności pracy mierzony wartością PKB przypadającą na 1 zatrudnionego wzrośnie o 1,7% w stosunku do poprzedniego roku. Czeka nas zatem spadek dynamiki produktywności. Jak pokazano na wykresie 6., w 2012 roku roczny wzrost wskaźnika szacowany jest na 2,1%. Dla porównania w 2010 roku było to 3,3%, a w 2011 – 3,4%.
Wśród projekcji OECD znajdziemy również informację na temat oczekiwanego wzrostu nakładów na pracę. Warto zauważyć, że po 2008 roku jednostkowe koszty pracy w naszym kraju zwiększają się, ale w stosunkowo wolnym tempie. W 2009 roku odnotowano roczny wzrost na poziomie 2,6%, w 2010 – 1,3%, a w 2011 roku – 0,7%. Szacunkowe dane za 2012 roku mówią o 1,8% wzrostu. Eksperci OECD zakładają, że w 2013 roku koszty pracy urosną o 2,2%, czyli wskaźnik rocznej dynamiki będzie nieco wyższy niż w 2012 roku.
Według prognoz wiodących instytucji rynku pracy 2013 rok będzie mijał pod znakiem stagnacji. W grudniu stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtuje się pomiędzy 13% a 14%. Oznacza to, że w porównaniu do roku 2012 nie odnotujemy żadnej poprawy. Podobne trendy wynikają z analiz prognoz wskaźnika bezrobocia opartego na Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności. Według różnych projekcji w 2013 roku stopa bezrobocia BAEL ukształtuje się między 10% a 11%. W porównaniu do 2012 roku odnotujemy najprawdopodobniej niewielki wzrost bezrobocia, jednak nieprzekraczający 1 punktu procentowego.
Zatrudnienie w najlepszym wypadku pozostanie na niemal takim samym poziomie jak w 2012 roku. Wskazuje na to analiza dynamiki trzech dostępnych nam wskaźników, takich jak: pracujący według BAEL, przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej, przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw.
W 2013 roku możemy spodziewać się wzrostu wydajności pracy w naszym kraju. Według prognoz jej dynamika spadnie jednak w stosunku do 2012 roku. Wzrosną równocześnie jednostkowe koszty pracy.
Podsumowując, sytuacja na rynku pracy w 2013 roku nie ulegnie poprawie. Przyczyną tego stanu rzeczy będzie wolny wzrost gospodarczy. Nawet najbardziej optymistyczna prognoza Ministerstwa Finansów zakłada, że w 2013 roku PKB urośnie o 2,2% (w celu przejrzenia prognoz PKB innych instytucji zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem Prognozy PKB i inflacji na 2012 oraz 2013 rok ). Jak wynika z analiz Sedlak & Sedlak, jeśli wzrost gospodarczy nie przekracza granicy 3,7%, to sytuacja na rynku pracy nie zmienia się „na plus”. Jest to tzw. bezzatrudnieniowy wzrost gospodarczy, podczas którego przedsiębiorstwa nie zwiększają zatrudnienia.
Niniejszy materiał stanowi przegląd projekcji przygotowanych przez najważniejsze krajowe oraz międzynarodowe instytucje zajmujące się gospodarką i rynkiem pracy. Przedstawiono scenariusze zmian takich wielkości, jak: stopa bezrobocia, liczba zatrudnionych, wydajność pracy oraz koszty pracy. Co zatem czeka nas w 2013 roku?
Bezrobocie „lekko” w górę
I. Stopa bezrobocia rejestrowanego
Ministerstwo Finansów szacuje, że pod koniec 2012 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wyniesie 13%. W projekcie ustawy budżetowej na nadchodzący rok eksperci MF prognozują, że pod koniec 2013 roku wskaźnik nie ulegnie zmianie i również osiągnie wartość 13%. Nie będzie zatem ani lepiej, ani gorzej.
Z przygotowanej przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową publikacji wynika, że na koniec 2013 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wzrośnie w porównaniu z końcem 2012 roku, ale tylko o 0,3 punktu procentowego (z 13,3% do 13,6%).
Stopa bezrobocia rejestrowanego w grudniu w latach 2007-2013
*prognoza Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych GUS, MF, IBnGR
Stopa bezrobocia rejestrowanego (%) w latach 2012-2014 – prognozy wybranych instytucji
|
Instytucja |
2012 |
2013 |
|
Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową – IBnGR |
13,3 |
13,6 |
|
Ministerstwo Finansów – MF |
13,0 |
13,0 |
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych GUS, IMF, IBnGR
II. Stopa bezrobocia według BAEL
Stopa bezrobocia rejestrowanego jest obarczona wieloma słabościami. Obejmuje bowiem tylko Polaków zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy. W rzeczywistości część z tych osób może posiadać zatrudnienie poza formalną gospodarką. Z drugiej strony nie wszystkie osoby bezrobotne i poszukujące pracy widnieją w urzędowych statystykach.
Warto zatem dokonać analizy innego wskaźnika – stopy bezrobocia – obliczanego z wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS. Zgodnie z definicją BAEL za bezrobotnego uważa się osobę w wieku od 15 do 74 lat, która spełnia jednocześnie trzy warunki: w okresie badanego tygodnia nie była osobą pracującą, aktywnie poszukiwała pracy, tzn. w ciągu ostatnich 4 tygodni podjęła konkretne działania celem znalezienia pracy oraz była zdolna i gotowa podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym. Stopa bezrobocia według BAEL uznawana jest przez wiodące instytucje międzynarodowe. Jest zawsze niższa od stopy bezrobocia rejestrowanego.
Prognozę stopy bezrobocia BAEL na 2012 i 2013 rok opublikowały cztery instytucje: Narodowy Bank Polski (NBP), Komisja Europejska (KE), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW).
Żadna z nich nie przewiduje, aby w 2013 roku wskaźnik bezrobocia w naszym kraju przekroczył 11%. Prognozy na nadchodzący rok wahają się w przedziale od 10,2% (MFW) do 10,7% (NBP). W porównaniu do 2012 roku odnotujemy najprawdopodobniej niewielki wzrost wskaźnika bezrobocia, nieprzekraczający 1 punktu procentowego.
Stopa bezrobocia BAEL w latach 2007-2013
*prognoza Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych GUS, KE, OECD, MFW, NBP
Stopa bezrobocia BAEL (%) w latach 2012-2013 – prognozy wybranych instytucji
|
Instytucja |
2012 |
2013 |
|
Komisja Europejska – KE |
10,1 |
10,5 |
|
Międzynarodowy Fundusz Walutowy – MFW |
10,0 |
10,2 |
|
Narodowy Bank Polski – NBP |
9,8 |
10,7 |
|
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju – OECD |
10,1 |
10,5 |
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych KE, OECD, MFW, NBP
Zatrudnienie bez zmian
I. Pracujący według BAEL
W 2007 roku liczba pracujących według BAEL zwiększyła się w porównaniu do poprzedniego roku o 4,5%. W 2008 roku wzrost wyniósł 3,9%. Światowe spowolnienie odbiło się jednak na dynamice zatrudnienia. W latach 2009, 2010, 2011 liczba pracujących w Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności wzrosła odpowiednio o 0,4%, 0,5%, 1%.
Zarówno polskie, jak i międzynarodowe instytucje ostrzegają, że w 2013 roku wskaźnik będzie jeszcze mniej korzystny i osiągnie wartość od -1,1% (NBP) lub -0,2% (OECD) lub 0,1% (KE). Najbardziej optymistyczna prognoza Komisji Europejskiej oznacza dla polskiego rynku pracy stagnację – liczba pracujących w 2013 roku utrzyma się na tym samym poziomie co w 2012 roku.
Pracujący według BAEL** w latach 2007-2013 (r/r, %)
**NBP oraz OECD przy obliczaniu wskaźnika biorą pod uwagę pracujących w wieku powyżej 15 lat, KE bierze pod uwagę osoby od 15 do 64 lat Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Eurostatu, KE, OECD, NBP
Dynamika zatrudnienia według BAEL* w latach 2012 oraz 2013 roku (r/r, %) – prognozy wybranych instytucji
|
Instytucja |
2012 |
2013 |
|
Komisja Europejska – KE |
0,3 |
0,1 |
|
Narodowy Bank Polski – NBP |
0,2 |
-1,1 |
|
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju – OECD |
0,5 |
-0,2 |
*NBP oraz OECD przy obliczaniu wskaźnika biorą pod uwagę pracujących w wieku powyżej 15 lat, KE bierze pod uwagę osoby w wieku od 15 do 64 lat Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Eurostatu, KE, OECD, NBP
II. Przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej
W 2009 roku przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej odnotowało 0,8% spadku w stosunku do poprzedniego roku. To ogromna zmiana w porównaniu do 2008 roku, kiedy wskaźnik wzrósł rok do roku o 4,9%. W latach 2010 oraz 2011 zmiany ukształtowały się odpowiednio na poziomie +0,6 oraz -0,1%.
Według prognoz Ministerstwa Finansów przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej w 2013 roku wzrośnie w stosunku do 2012 roku o 0,2%, czyli pozostanie na niemal niezmienionym poziomie. Nieco bardziej optymistyczną prognozę opublikował Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową – eksperci zapowiadają 0,8-procentowy wzrost.
Dynamika przeciętnego zatrudnienia w Gospodarce Narodowej w latach 2007-2013 (r/r, %)
*prognoza Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych GUS, MG, MF, IBnGR
Dynamika przeciętnego zatrudnienia w gospodarce narodowej w 2012 oraz 2013 roku (r/r, %) – prognozy wybranych instytucji
|
Instytucja |
2012 |
2013 |
|
Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową – IBnGR |
0,2 |
0,8 |
|
Ministerstwo Finansów – MF |
0,1 |
0,2 |
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych MF, IBnGR
III. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw
W okresie 2007-2011 przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw spadło w dwóch latach: 2009 oraz 2011, odpowiednio o 1,2% oraz 0,1%. A jak wyglądają prognozy na 2012 oraz 2013 rok?
Według szacunków Ministerstwa Finansów w 2012 roku wskaźnik wzrostu przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw ukształtuje się na poziomie 0,3%. Taka sama prognoza (wzrost o 0,3%) dotyczy 2013 roku.
Dynamika przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w latach 2007-2013 (r/r, %)
*prognoza Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych GUS, MF
Spadek dynamiki wydajności pracy
Według prognoz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w 2013 roku wskaźnik wydajności pracy mierzony wartością PKB przypadającą na 1 zatrudnionego wzrośnie o 1,7% w stosunku do poprzedniego roku. Czeka nas zatem spadek dynamiki produktywności. Jak pokazano na wykresie 6., w 2012 roku roczny wzrost wskaźnika szacowany jest na 2,1%. Dla porównania w 2010 roku było to 3,3%, a w 2011 – 3,4%.
Dynamika wydajności pracy** w latach 2007-2013 według OECD (r/r, %)
**PKB na 1 zatrudnionego *prognoza Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych OECD
Wzrost kosztów pracy
Wśród projekcji OECD znajdziemy również informację na temat oczekiwanego wzrostu nakładów na pracę. Warto zauważyć, że po 2008 roku jednostkowe koszty pracy w naszym kraju zwiększają się, ale w stosunkowo wolnym tempie. W 2009 roku odnotowano roczny wzrost na poziomie 2,6%, w 2010 – 1,3%, a w 2011 roku – 0,7%. Szacunkowe dane za 2012 roku mówią o 1,8% wzrostu. Eksperci OECD zakładają, że w 2013 roku koszty pracy urosną o 2,2%, czyli wskaźnik rocznej dynamiki będzie nieco wyższy niż w 2012 roku.
Dynamika jednostkowych kosztów pracy** w latach 2008-2013 według OECD (r/r, %)
*prognoza ** jednostkowe koszty pracy (Unit Labour Cost —ULC) opisują przeciętny koszt nakładu pracy na jednostkę wytworzonego produktu. Oblicza się je jako relację całkowitych kosztów pracy do realnego PKB Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych OECD
Podsumowanie
Według prognoz wiodących instytucji rynku pracy 2013 rok będzie mijał pod znakiem stagnacji. W grudniu stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtuje się pomiędzy 13% a 14%. Oznacza to, że w porównaniu do roku 2012 nie odnotujemy żadnej poprawy. Podobne trendy wynikają z analiz prognoz wskaźnika bezrobocia opartego na Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności. Według różnych projekcji w 2013 roku stopa bezrobocia BAEL ukształtuje się między 10% a 11%. W porównaniu do 2012 roku odnotujemy najprawdopodobniej niewielki wzrost bezrobocia, jednak nieprzekraczający 1 punktu procentowego.
Zatrudnienie w najlepszym wypadku pozostanie na niemal takim samym poziomie jak w 2012 roku. Wskazuje na to analiza dynamiki trzech dostępnych nam wskaźników, takich jak: pracujący według BAEL, przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej, przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw.
W 2013 roku możemy spodziewać się wzrostu wydajności pracy w naszym kraju. Według prognoz jej dynamika spadnie jednak w stosunku do 2012 roku. Wzrosną równocześnie jednostkowe koszty pracy.
Podsumowując, sytuacja na rynku pracy w 2013 roku nie ulegnie poprawie. Przyczyną tego stanu rzeczy będzie wolny wzrost gospodarczy. Nawet najbardziej optymistyczna prognoza Ministerstwa Finansów zakłada, że w 2013 roku PKB urośnie o 2,2% (w celu przejrzenia prognoz PKB innych instytucji zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem Prognozy PKB i inflacji na 2012 oraz 2013 rok ). Jak wynika z analiz Sedlak & Sedlak, jeśli wzrost gospodarczy nie przekracza granicy 3,7%, to sytuacja na rynku pracy nie zmienia się „na plus”. Jest to tzw. bezzatrudnieniowy wzrost gospodarczy, podczas którego przedsiębiorstwa nie zwiększają zatrudnienia.
